Elektrik Kaynaklı Yangınlar Nelerdir? Nasıl Müdahale Edilebilir?

Elektrik kaynaklı yangınlar, genellikle akım ve gerilim gibi elektriksel parametrelerdeki anormalliklerden kaynaklanır. Bu tür yangınlara müdahale ederken en önemli kural, öncelikle enerjinin kesilmesidir. Elektrik kesilmeden yapılan müdahaleler, yangının büyümesine ve ciddi yaralanmalara yol açabilir. Bu yazıda, elektrik kaynaklı yangınlarının nedenlerini, risklerini, alınabilecek önlemleri ve doğru müdahale yöntemlerini ele alacağız. 

Elektrik Kaynaklı Yangınlar Nelerdir?

Sigorta şirketleri ve itfaiye derneklerinin paylaştığı istatistikler incelendiğinde binalarda meydana gelen yangınların %30'a varan bir kısmı elektriksel nedenlerden dolayı meydana gelmektedir. 
Ticari işletmelerde meydana gelen yangın istatistikleri sigorta şirketleri tarafından incelendiğinde ise yangın yaşayan işletmelerin %50'sinin 5 yıl içinde kapandığı tespit edilmiştir.  
Elektrik yangınları genel olarak incelendiğinde alçak gerilim tesislerde meydana gelmektedir. Yüksek gerilim tesislerde meydana gelen yangınların şiddeti çok daha büyük olsa bile toplam yangınların içerisinde değerlendirildiklerinde oranları düşük kalmaktadır.  
Bu istatistikler önlem alınmayan elektriksel tesisatların zararlarının ne kadar büyük sonuçlar doğuracağını gözler önüne sermektedir. Bu tür yangınların önlenmesi için akım koruma röleleri gibi çözümler, elektriksel ekipmanlarınızla beraber ENTES SPD cihazlarını kullanabilirsiniz. 

Elektrik Kaynaklarının En Yaygın Sebepleri Nelerdir?

Genel olarak elektrik kaynaklı yangınların sebepleri; 

• Akım kaynaklı meydana gelen yangınlar 
• Gerilim kaynaklı meydana gelen yangınlar 
• Harmonik kaynaklı meydana gelen yangınlar 
• Statik elektrik kaynaklı meydana gelen yangınlar 
• İletim hatlarının sebep olduğu yangınlar 
• Hayvanların sebep olduğu yangınlar 
• Doğal olaylar kaynaklı yangınlar (yıldırım, rüzgâr, yağmur vs.) 

Elektrikli ekipmanlar genellikle ısı üretme amaçlı üretilmeyen ve kullanılmayan ekipmanlardır. Ancak bu ekipmanların ısınıp alev alması sonucu bir yangın meydana gelirse bu elektrik kaynaklı yangın olarak değerlendirilmelidir. 
Örneğin bir kablonun ısınarak yangına sebebiyet vermesi elektriksel bir yangın olarak tanımlanırken ısıtıcının yere düşerek meydana getirdiği yangın elektrik kaynaklı olarak tanımlanmamaktadır.  

Elektrik kaynaklı yangınların kök neden analizleri yapıldığında; 

• Hasarlı veya korumasız kablolar 
• Aşırı yüke maruz kalan hatalı seçilmiş kablolar 
• Bakım onarımı yapılmamış elektrikli ekipmanlar 
• Ekipman ve kablolarda aşınma veya yıpranma
• Standartlara uyulmama 
• Yanlış veya kötü işçilik 
• Elektriksel ekipmanlara yakın konumda yanıcı madde bulundurulması 
• Rutin kontrollerin yapılmaması 

Gibi sebepler ortaya çıkmaktadır.  

Elektrik Kaynaklı Yangın Çeşitleri

• Aşırı Akım Kaynaklı Yangınlar 
• Ark Akımı Kaynaklı Yangınlar 
• Gerilim Kaynaklı Yangınlar  
• Nötr Kopması Kaynaklı Yangınlar 

Nötr Akımın Artması ve Elektriksel Yangınlara Etkisi 

Nötr hattı fazlar arasındaki dengeyi sağlamak için kritik öneme sahiptir. Ancak dengesiz yük dağılımları, işletmelerdeki akım harmonikleri veya nötr hattının kopması gibi durumlarda nötr akımında artışlar meydana gelebilmektedir. Bu artış sistemde aşırı ısınmaya, izolasyon arızalarına ve yangınlara sebep olabilmektedir.  
Özellikle endüstriyel tesislerde, otel gibi büyük elektrik altyapısına ve dengesiz yük dağılımına sahip yerlerde harmonik bileşenler ve dengesiz yük dağılımları nötr akımının artmasına sebep olmaktadır.  
Nötr akımının artışı kablo sistemlerinde aşırı yüklenme ve buna bağlı olarak ısınma izolasyon ve daha sonrasında ark oluşturarak elektriksel yangınlara sebep olabilmektedir.  
Nötr akımının yükselmesine bağlı problemlere karşı önlem olarak sürekli olarak nötr akımının kontrol edilmesi, kritik seviyelere ulaşması durumunda profesyonel ekiplerden destek alınması gerekmektedir. Nötr akımının yükselme nedeni net bir şekilde tespit edilerek önlem alınmalıdır. Nötr akımının periyodik bakım kontrol listesinde olması da tehlikeli durumlara karşı önlem olarak uygulanabilir.  

Elektrik Kaynaklı Yangınlara Nasıl Müdahale Edilebilir?

Bu tür yangınlara müdahale ederken en önemli kural, kesinlikle su kullanılmamasıdır. Su, elektriği ilettiği için yangının daha da büyümesine ve hatta elektrik çarpmasına neden olabilir. Bunun yerine, elektrik yangınları için özel olarak üretilmiş kuru kimyevi tozlu veya karbondioksit (CO2) yangın söndürücüler kullanılmalıdır. Ayrıca, yangına müdahale etmeden önce elektrik akımının kesilmesi büyük önem taşır. Ancak, elektrik akımının kesilmesi ve yangına müdahale edilmesi konusunda uzman bilgisi gereklidir.
Özellikle, elektrik tesisatı yangınları, elektrik pano yangınları veya elektrik kontağı yangınları gibi durumlarda, profesyonel ekiplerin müdahale etmesi şarttır. Yanlış bir müdahale hem yangının yayılmasına neden olabilir hem de can kaybına yol açabilir. Bu nedenle, böyle bir yangın fark edildiğinde derhal Acil Çağrı Merkezi aranmalı ve uzman ekiplerin yönlendirilmesi beklenmelidir. Yangın büyümeden önce elektrik sistemlerinin düzenli olarak bakımının yapılması, aşırı yüklenmelerin önlenmesi ve uygun sigorta sistemlerinin kullanılması gibi önlemler almak, bu tür yangınların önüne geçmek açısından hayati önem taşır.